De Iraanse president Pezeshkian heeft besloten dat zijn land de samenwerking met het internationaal atoomagentschap IAEA opschort. Dat melden Iraanse staatsmedia. Het besluit volgt op grootschalige aanvallen door Israël en de Verenigde Staten op faciliteiten van het Iraanse nucleaire programma. Die begonnen op vrijdag 13 juni met Israëlische luchtaanvallen en eindigden met zware Amerikaanse bombardementen op drie nucleaire complexen in Iran. De inspecties lagen sindsdien stil en een paar dagen geleden stemde het Iraanse parlement in met het opschorten van de samenwerking met het IAEA. In het parlement, dat gedomineerd wordt door haviken, stemde niemand tegen. De invloedrijke Raad van Hoeders, die bestaat uit geestelijken en rechtsgeleerden, schaarde zich er ook achter.

Tot de aanvallen hield het IAEA toezicht op het Iraanse nucleaire programma. Daags voor de aanvallen uitte het atoomagentschap scherpe kritiek op Iran. Het regime zou informatie achterhouden en hield zich niet aan de afspraken die moeten voorkomen dat Teheran een kernwapen krijgt. Onder afspraken uit 2015 met de VS en andere grote landen kreeg Iran toestemming uranium te verrijken voor nucleaire energie. Het land stemde ermee in zijn nucleaire programma te beperken in ruil voor het opheffen en verlichten van sancties. In 2018 zegde president Trump eenzijdig de afspraken op. Het IAEA heeft nog niet gereageerd op de berichten uit Iran. Ook is nog onduidelijk voor hoelang de opschorting zou gelden. Verder is niet bekend of inspecteurs daarmee helemaal het land uit moeten; voor zover bekend zijn die nog in het land. Iran heeft in het verleden inspecties bemoeilijkt om druk te zetten op onderhandelingen met het Westen.

Over de impact van de Amerikaans-Israëlische aanvallen op Irans atoomprogramma is geen consensus. Dat er grote schade is aangericht, is evident, maar niet iedereen is het met Trump eens dat het atoomprogramma volledig verwoest is, zoals de president claimt. Rafael Grossi, de directeur van het internationaal atoomagentschap, zei onlangs nog geen overzicht te hebben. Hij benadrukte dat wel vaststaat dat er grote schade is aan het programma, maar voegde eraan toe dat Iran de kennis en kunde heeft om het snel weer op te starten. Iran zelf heeft gezegd dat de schade beperkt is, en dat het verrijkte uranium nog voor de aanvallen was weggehaald.

Critici van de aanvallen op Iran zeggen dat die Teheran vooral duidelijk hebben gemaakt dat de VS niet te vertrouwen is. Ze waarschuwen dat Iran er daarom mogelijk voor zal kiezen om zo snel mogelijk alsnog een kernbom te bouwen. (NOS)